Caulet-rabo
Brassica napus
Brassicaceae Cruciferae
Àutri noum : Rabo-cau, Caulet-navèu, Colza.
Nom en français : Colza.
Descripcioun :Lou caulet-rabo es uno planto cultivado pèr l'alimentacioun. Pamens se pòu, raramen, trouba en deforo di champ, pèr eisèmple en ribo de routo e aqui, soulet, èi mai tihous pèr lou recounèisse pèr qu n'en a pas l'usanço. Se destrìo dis àutri Brassica qu'a si boudousco escartado de la cambo, si fueio que l'embrasson e encaro que si sepalo parton un pau sus lou coustat.
Usanço :I'a dos meno de caulet-rabo : siegue aquéu cultiva pèr li grano, pèr n'en faire d'òli, la subsp. napus (caulet-rabo o colza), siegue aquéu cultiva pèr li racino e que douno de caulet-navèu ("Rutabaga" en francés) de la subsp. napobrassica o rapifera.
Port : Grando erbo
Taio : 0,3 à 1(1,5) m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Brassica
Famiho : Brassicaceae
Famiho classico : Cruciferae
Ordre : Brassicales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : 1 à 1,5 cm
Flourido : Printems
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco : Planto cultivado
Liò : Champ
- Ermas
- Camin
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino mediterranenco
Ref. sc. : Brassica napus L., 1753
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753